راهی برای نجات زمین؛ تجربه رانندگی با تویوتا میرای

هوای کلان‌شهرهای دنیا بسیار آلوده است و خودروها سهم عمده‌ای در تولید این آلودگی دارند. بااینکه همچنان بیشتر خودروهای دنیا از نوع بنزینی و دیزلی هستند اما چند سالی است تلاش‌های زیادی برای ساخت و عرضهٔ خودروهای پاک و بدون آلایندگی همچون خودروهای الکتریکی انجام‌گرفته و خودروهای برقی فراوانی از سوی شرکت‌های مختلف به بازار عرضه‌شده‌اند.

ولی این یک حقیقت است که حتی خودروهای برقی هم به‌طور کامل پاک و بدون آلاینده نیستند چراکه این خودروها آلودگی غیرمستقیم تولید می‌کنند؛ یعنی اکثر نیروگاه‌های برق برای تولید برق از سوخت‌های فسیلی یا ذغال سنگ استفاده می‌کنند که این امر موجب ایجاد آلودگی می‌شود. این بحث تا حدی جدی است که برخی میزان آلایندگی خودروهای الکتریکی را برابر و حتی بیشتر از میزان آلایندگی خودروهای بنزینی می‌دانند؛ بنابراین خودروسازان جهت به حرکت درآوردن خودروها سراغ قوای محرکهٔ ای رفته‌اند که هیچ‌گونه آلایندگی مستقیم و غیرمستقیمی تولید نمی‌کند و آن خودروهای هیدروژنی یا پیل سوختی است. این خودروها برای تولید انرژی از هیدروژن استفاده می‌کنند و تنها چیزی که از اگزوزشان خارج می‌شود آب است! در این زمینه هم شرکت‌های گوناگونی واردشده و خودروهای مختلفی را عرضه کرده‌اند. یکی از اولین خودروهای هیدروژنی کاربردی توسط شرکت ژاپنی هوندا بانام کلاریتی در سال 2008 تولید شد.
مشکل عمدهٔ خودروهای هیدروژنی نبود جایگاه‌های سوخت‌گیری و یا همان پر کردن مخزن هیدروژن است که مانع بزرگی بر سر راه همه‌گیر شدن این خودروها بشمار می‌رود. به همین دلیل هوندا کلاریتی هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید و تعداد محدود ازآن‌جهت آزمایش و اجاره دادن تولید شد؛ اما یکی دیگر از خودروسازان ژاپنی یعنی تویوتا به‌تازگی یکی از اولین خودروهای تولیدی هیدروژنی دنیا را بانام میرای به بازار عرضه کرده است که عموم مردم می‌توانند آن را خریداری کنند. این خودرو که یک سدان متوسط با ظاهری عجیب است در نمایشگاه لس‌آنجلس 2014 معرفی شد و هم‌اکنون در بازار اروپا و ایالات‌متحده بفروش می‌رسد. حال یک دستگاه تویوتا میرای در اختیار ماست و چند روزی را با آن رانندگی کردیم تا بفهمیم واقعاً می‌توان خودروهای هیدروژنی را ناجی زمین دانست؟

Mirai در زبان ژاپنی به معنی آینده است و اشاره به آینده‌نگر بودن این سدان ساخت تویوتا دارد. میرای اولین خودروی هیدروژنی است که برای فروش عرضه‌شده است. برخلاف هوندا کلاریتی و هیوندای توسان FCEV که فقط اجاره داده می‌شوند و در مالکیت شرکت باقی‌مانده و پس از پایان مدت اجاره، پس گرفته می‌شوند. تعداد 200 دستگاه میرای تا پایان سال 2015 از طریق نمایندگی‌های تویوتا در ایالات‌متحده به خریداران تحویل داده شد و تویوتا برنامهٔ فروش 2800 دستگاه از آن را طی امسال و سال آینده دارد. قیمت پایهٔ این خودرو 58,325 دلار تعیین‌شده است که بازهم برای بازگشت سرمایهٔ 23 سال تلاش تویوتا و ثبت 5680 اختراع درزمینهٔ تکنولوژی پیل سوختی کافی نیست؛ اما باید گفت پیشگام بودن هیچ‌گاه ارزان به دست نمی‌آید.
برای انجام آزمون صرفاً به بررسی خودرو اکتفا نکردیم بلکه ابتدا زیرساخت‌هایی که از این خودرو پشتیبانی می‌کنند را بررسی کرده و از اکثر جایگاه‌هایی که اقدام به پر کردن مخزن هیدروژن آن در مناطق مختلف لس‌آنجلس می‌کنند بازدید کردیم. سپس برای بررسی عملکرد خودرو با آن از شمال لس‌آنجلس به صحرای موهاوی رفتیم. درحالی‌که 10 هزار جایگاه سوخت بنزین در سراسر ایالت کالیفرنیا وجود دارد، فقط بیش از 20 جایگاه هیدروژن در کل ایالت تأسیس‌شده است. در آغاز سفر دو مخزن هیدروژن میرای را به‌طور کامل در جایگاه هیدروژن متعلق به شرکت نفتی شل پُر کردیم. این جایگاهْ، هیدروژن را با فشار 10 هزار psi وارد مخازن میرای کرد که می‌توان با آن حدود 450 کیلومتر را پیمود. مخازن هیدروژن تنها ظرف 4 دقیقه پر شدند و روی صفحه‌نمایش خودرو میزان پیمایش 435 کیلومتر به نمایش درآمد.

رانندگی با میرای بسیار ساکت و آرام است و برای رسیدن به‌سرعت 96 کیلومتر در ساعت به 9.4 ثانیه زمان نیاز دارد که بعید است علاقه‌مندان سرعت و شتاب را راضی کند. هنگامی‌که پدال گاز را فشار می‌دهید سرعت خودرو به نحو خوبی افزایش پیدا می‌کند و یک حس شتاب کاذب را ارائه می‌دهد. چراکه تنها 152 اسب بخار برای یک سدان هم سایز کمری با وزنی حدود 2 تن چندان مناسب به نظر نمی‌رسد. پس باید گفت میرای یک تسلا نیست! ویژگی رضایت‌بخش میرای رینگ‌های 17 اینچی آن است که با لاستیک‌های 215 میشلن پوشیده شده‌اند. این لاستیک‌ها در کنار سیستم تعلیقی که به‌خوبی تنظیم‌شده موجب شده فرمان پاسخ خوبی به فرامین راننده بدهد. صندلی‌ها به‌خوبی بدن را در برمی‌گیرند و ترمزها نیز در 60 متر خودرو را از سرعت 112 کیلومتر در ساعت متوقف می‌کنند که تنها 1 متر بیشتر از پریوسی است که قبلاً آزمایش کرده‌ایم.

در میرای برخلاف خودروهای برقی هرگز اضطراب بُرد پایین خودرو را نداشتیم چراکه همان‌طور که اشاره شد با یک‌بار پر کردن مخزن هیدروژن به‌طور متوسط توانایی پیمودن حدود 450 کیلومتر را دارد. بعلاوه در صورت اتمام هیدروژن، می‌توان در چند دقیقه مخزن هیدروژن را دوباره پر کرد (البته درصورتی‌که ایستگاه هیدروژن در آن نزدیکی وجود داشته باشد). این درحالی‌که است که در خودروهای الکتریکی باید ساعت‌ها منتظر شارژ باطری‌ها ماند. تویوتا میرای دارای دو مخزن سوخت با مجموع ظرفیت 5 کیلوگرم است. قیمت هر کیلوگرم هیدروژن در حال حاضر 14 دلار است و بنابراین برای پر کردن مخزن 5 کیلوگرمی باید 70 دلار پرداخت می‌کردیم. در 650 کیلومتری که با میرای سفر کردیم، این خودرو به‌طور میانگین با هر کیلوگرم هیدروژن حدود 90 کیلومتر مسافت را طی کرد. بدین ترتیب هزینهٔ هر کیلومتر رانندگی با تویوتا میرای حدود 0.15 دلار است که نزدیک به چهار برابر هزینهٔ رانندگی با تویوتا کمری هیبریدی است. بااین‌حال خریداران اولیهٔ میرای با استفاده از کارت‌های مخصوصی به مدت سه سال هیدروژن رایگان از تویوتا هدیه می‌گیرند. شاید تا آن زمان تویوتا و شرکت شل زیرساخت‌های جایگاه‌های هیدروژن خود را تقویت کرده و تعداد این جایگاه‌ها را افزایش دادند تا قیمت هیدروژن کاهش یابد. در طول سفر گاهی تشنه می‌شدیم اما نیازی به خرید نوشیدنی نبود زیرا یک لیوان بزرگ در زیر اگزوز میرای قرار می‌دادیم و آب خروجی آن را برای نوشیدن و رفع تشنگی استفاده می‌کردیم! آبی که هیچ بو مزهٔ خاصی نمی‌داد و فرقی با آب معمولی لوله‌کشی نداشت.