بررسی و آزمایش فنی تویوتا پریوس

چند وقتی است که پریوس، پرفروش‌ترین خودروی هایبرید تولید انبوه دنیا، توسط ایرتویا نماینده انحصاری کمپانی تویوتا در بازار کشور به فروش می‌رسد. این ژاپنی باسابقه طی مدت کوتاه حضور خود در ایران محبوبیت خوبی بین اقشار مختلف مردم بدست آورده که به عقیده نگارنده بخش عمده آن بخاطر تازگی و متفاوت بودن، مصرف سوخت بسیارکم و آلایندگی ناچیز است. اخیراً به دعوت ایرتویا فرصتی فراهم شد تا این ژاپنی دوست‌داشتنی را مورد بررسی و آزمایش فنی قرار دهیم و حتی‌الامکان جوانب مختلف آن را بسنجیم. با پدال همراه باشید.

تویوتا پریوس هیبریدی

در نمای بیرونی با طرحی عجیب روبرو هستیم که شاید به مذاق همه خوش نیاید. همانند دیگر مدل‌های هایبرید نشان تویوتا به رنگ آبی درآمده و نوشته هایبرید روی درب صندوق بار و گلگیر جلو نصب شده است. سپرها و رکاب جانبی کاملاً ساده هستند و هیچ طرح یا نکته خاصی ندارند. در عوض طراحی چراغ‌ها و مجموعه شیشه عقب و درب صندوق بار با اغراق صورت گرفته و در کنار این‌ها شیب زیاد خط کمر چهره متفاوتی به خودرو بخشیده که کاملاً از بقیه متمایزش می‌کند.

داخل اتاق فوق‌العاده جادار و فراخ است. با وجود طول 4540 میلی‌متری و فاصله محوری 2700 میلی‌متر، در هردو ردیف عقب و جلو فضای بسیار زیادی برای افراد با قد بیش از 180 سانتی‌متر فراهم می‌باشد و کوچک‌ترین مشکلی در بحث فضای سر، شانه، زانو و پا وجود ندارد. به‌عنوان مثال اگر راننده و سرنشین پشتی آن هردو قدبلند و درشت‌هیکل باشند بازهم آن‌قدر فضا در عقب وجود دارد که سرنشین حس می‌کند راننده بیش‌ازحد صندلی خود را جلو کشیده است! نمایشگر مرکزی از پشت فرمان به وسط داشبورد رفته و اطلاعات مختلفی شامل سرعت لحظه‌ای، تقویم، وضعیت جعبه‌دنده، وضعیت درب‌ها، ساعت، دمای بیرون، حالت رانندگی و… را به تصویر می‌کشد. ازآنجاکه نمونه موردبررسی نسخه پایه بود، در تمامی قسمت‌ها تنها پلاستیک نرم و پارچه به چشم می‌خورد که اتفاقاً به نسبت خودش کیفیت بسیار خوبی هم داشت. در این تریم همچنین خبری از صفحه‌نمایش مرکزی نیست و یک پنل رادیو و سیستم صوتی ساده جای آن را می‌گیرد (در تصویر مقایسه‌ای موجود تفاوت این تریم را با مدل‌های دارای صفحه‌نمایش لمسی مشاهده می‌کنید). یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های اتاق شکل و شمایل دسته دنده است که دقیقاً حس کار کردن با یک سامانه الکترونیکی را در سرنشین القا می‌کند. از دیگر موارد هم می‌توان به شیشه دو تکه عقب، اندازه مناسب آینه‌های جانبی، غربیلک فرمان خوش‌دست، صندلی‌های نرم و راحت و امکاناتی نظیر کروز کنترل، هفت عدد کیسه هوا، سامانه نمایش فشار باد لاستیک‌ها و سامانه تهویه مطبوع خودکار اشاره کرد.

زیر پوست پریوس یک مجموعه هایبرید شامل پیشرانه بنزینی چهار سیلندر خطی 16 سوپاپ (DOHC و مجهز به سامانه VVT-i) و موتور برقی با ولتاژ 600 ولت و بازدهی ۷۱ اسب بخار آرمیده است. بلوک درون‌سوز 1798 سی‌سی حجم داشته و با کمک زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها توان و گشتاور به ترتیب 95 اسب بخار (در 5200 دور بر دقیقه) و 142 نیوتن‌متر (در 3600 دور بر دقیقه) تحویل می‌دهد. موتور برقی نیز از طریق باتری HV هیدرید نیکِل متال با ولتاژ 201.6 ولت قدرت تغذیه می‌شود. این مجموعه می‌تواند روی‌هم‌رفته 121 اسب بخار قدرت تولید کند که تماماً از طریق جعبه‌دنده E-CVT به دو چرخ جلو می‌رود. یکی از قابل‌توجه‌ترین و چشمگیرترین ویژگی‌های فنی پریوس میزان مصرف سوخت آن است؛ چراکه در یکصد کیلومتر شهری، جاده‌ای و ترکیبی تنها به 3.3، 3.7 و 3.5 لیتر بنزین احتیاج داشته و از این نظر یکی از کم‌اشتهاترین خودروهای جهان به شمار می‌رود (در بدبینانه ترین حالت این اعداد به ۴ لیتر خواهند رسید!). از طرفی در بحث آلایندگی نیز استانداردهای سخت‌گیرانه SULEV و AT-PZEV را پشت سر گذاشته و در هر کیلومتر تنها حدود ۷۵ گرم CO2 منتشر می‌کند که گواه روشنی است بر پاک بودن آن به معنای واقعی کلمه!!

پس از بررسی ظاهری و داخلی نوبت به آزمایش فنی رسید. پشت فرمان دید خوبی به اطراف دارید و به لطف طراحی هوشمندانه شیشه جلو و ستون A اصلاً احساس تنگی و خفگی نمی‌کنید. در حالت درجا و نیز سرعت کمتر از 45 کیلومتر بر ساعت (در صورت نبود افت ولتاژ در باتری) فقط موتور برقی روشن است و مصرف بنزین و انتشار گازهای آلاینده برابر با “صفر” می‌باشد. با فشردن بیشتر پدال گاز بلوک بنزینی هم دست بکار شده و خروجی خود را به کمک موتور برقی می‌فرستد. شتاب اولیه در حالت رانندگی معمولی (Normal) و با دو نفر سرنشین و تهویه روشن تعریف چندانی ندارد و حدود ۱۰ ثانیه به طول می انجامد. عدد سمت چپ نمایشگر مرکزی داشبورد با طمأنینه بالا می‌رود و خیلی عجله‌ای برای رسیدن به مرز یکصد کیلومتر بر ساعت ندارد. البته این موضوع با التفات به فلسفه تولید و ذات “اقتصادی” آن کاملاً قابل توجیه است و نمی‌توان خرده‌ای گرفت. مجموعه هایبرید توان مناسبی داشته و اصلاً ضعیف و ناکارآمد به نظر نمی‌رسد. فرمان نرم و روان عمل می‌کند و کنترل خوبی از پریوس به دستان راننده می‌بخشد. همچنین در سرعت‌های بالا و تغییر مسیرهای ناگهانی هم لرزش یا سروصدای خاصی نداشته و با آرامش کامل فرامین شما را انجام می‌دهد. شاید برای عده‌ای خیلی ملموس نباشد اما دقت و نرمی فرمان در یک خودروی شهری و اقتصادی عنصر بسیار مهمی است و تأثیر زیادی بر کیفیت رانندگی می‌گذارد. از دیگر عوامل مهم هم می‌توان به عایق‌بندی کابین و عملکرد سامانه تهویه اشاره کرد که خوشبختانه در این ژاپنی پاک وضعیت بسیار مطلوبی دارند.

در آزمایش اسلالوم فشار زیادی به پریوس وارد کردم. غربیلک فرمان اطلاعات خوبی از سطح مسیر در اختیار راننده قرار داده و دستور تغییر جهت را به‌سرعت اطاعت می‌کند. چسبندگی خودرو در شرایط فشار جانبی بسیار خوب است و علی‌رغم ناپایداری عمودی بدنه، از ثبات چرخ‌ها و مجموعه تعلیق روی سطح زمین اطمینان کامل دارید. از طرفی پیشرانه بدون مکث و تعلل به تغییرات پدال گاز واکنش نشان می‌دهد و شتاب لحظه‌ای موردنیاز را به خوبی محیا می‌سازد. سامانه تعلیق اما فراتر از حد معمول عمل نمی‌کند و نه‌تنها پایداری عمودی خودرو کاملاً بهم می‌خورد بلکه تنش زیادی هم به سرنشینان وارد می‌شود. اگر بخواهیم عملکرد پریوس را در این بخش خلاصه کنم باید گفت نحوه رفتارش در فرمان‌دهی‌های ناگهانی و گاز و ترمزهای پیاپی کاملاً قابل‌قبول بوده و تقریباً در تمامی جوانب نمره قبولی می‌گیرد.

پس از چند دور آزمایشی در مسیر مستقیم پیست توانستم نهایت سرعت 161 کیلومتر بر ساعت را به ثبت برسانم که با توجه به شرایط و طول مسیر رقم خوبی به نظر می‌رسید. جالب اینجاست که در این سرعت اتفاق ناخوشایندی داخل اتاق رخ نداد و همه‌چیز به سیاق سابق بود. ثبات و پایداری خودرو با افزایش سرعت به میزان زیادی حفظ می‌شود و به لطف طراحی آئرودینامیک بدنه شتاب‌گیری به نرمی صورت می‌گیرد. در قسمت انتهایی پیست که سطح مسیر حالتی مواج داشت، سامانه تعلیق بسیاری از ضربات و بالا و پایین رفتن‌ها را در خود جذب کرد و سواری علی‌رغم سرعت زیاد نرم و رضایت‌بخش بود. مجموعه مک‌فِرسون (محور جلو) و بازویی دوبل جناغی (محور عقب) در بحث راحتی واقعاً خوب عمل می‌کند و داخل اتاق اصلاً خبری از سواری خشک یا کوبش‌های آزاردهنده نیست. همچنین حین تغییر مسیر (همانند آنچه درباره آزمایش اسلالوم گفته شد) پایداری و چسبندگی خودرو به زمین را به میزان زیادی حفظ کرده و موجب آرامش خاطر راننده می‌گردد.

بحث آلایندگی و بازدهی به کنار، یکی از نقاط قوت اصلی فرزند هایبرید تویوتا ترمزهای فوق‌العاده قدرتمند آن است. در سرعت 140 کیلومتر بر ساعت با فشردن پدال ترمز رقم سرعت‌سنج سریعاً رو به کاهش می‌گذارد و به‌اصطلاح آب در دل راننده تکان نمی‌‌خورد. ترمزهای دیسکی (در محور جلو از نوع خنک‌شونده) به همراه سامانه‌های ضد قفل (ABS)، توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) و کمکی ترمز (BAS) هرآن که اراده کنید به‌سرعت خودرو را متوقف کرده و حس اطمینان و امنیت دل‌نشینی به راننده و سرنشینان می‌بخشد. باید اشاره کنم از دیگر عناصری که برای یک خودروی شهری اهمیت دارد همین عملکرد ترمزهاست که گاهاً حتی می‌تواند ورق را به‌کلی برگرداند!

غیر از موارد مذکور، چند نکته راجع به پریوس عزیز قابل ذکر است: اول، به لطف فناوری ترمز احیاکننده، حین رانندگی با رهایش پدال گاز یا گرفتن ترمز، انرژی حاصل از ترمز به برق تبدیل می‌گردد. دوم، به دلیل شاکله هایبرید و طراحی متفاوت بیرونی و داخلی، سواری آن حس و حال خیلی خاصی داشته و تا حدودی با دیگر خودروها تفاوت می‌کند. سوم، قرارگیری نمایشگر پشت فرمان در مرکز داشبورد موجب شده تا به میزان زیادی از شلوغیِ روبروی چشمان راننده کاسته شده و رانندگی در مواقع ترافیک و خستگی بی‌دغدغه‌تر باشد. چهارم، ازآنجا‌که جعبه‌دنده از نوع CVT است، خیلی خبری از حس تعویض دنده نبوده و همین موضوع آرامش و راحتی خوبی به رانندگی می‌بخشد که البته به هیچ وجه نباید با یکنواختی و بی‌روح بودن اشتباه گرفته شود. پنجم، در حالت هایبرید (فعالیت همزمان بلوک بنزینی و موتور برقی) نیرو محرکه اضافی به‌صورت الکتریسیته در باتری ذخیره می‌گردد و مصرف بنزین کاملاً بهینه است. ششم، با توقف کامل خودرو، پیشرانه بنزینی به‌طور خودکار خاموش می‌شود و فقط موتور برقی روشن می‌ماند تا مصرف سوخت و آلایندگی به حداقل برسد.

به‌عنوان کلام آخر باید گفت تویوتا پریوس یک خودروی کم‌مصرف، پاک، جادار، پربازده، مجهز و باکیفیت بوده و برای استفاده‌های روزمره ایده‌آل است. باید در نظر داشت که تولید آن از ابتدا دو هدف اساسی شامل “اقتصادی بودن” و “پاک بودن” را دنبال می‌کرده و نباید انتظارات نابجا مثل شتاب‌گیری فوق‌العاده یا عملکرد فنی عجیب‌وغریب در ذهن بپرورانید. پریوس هر آنچه را که از یک خودروی اقتصادی انتظار می‌رود به نحو احسنت انجام داده و در حد و اندازه خودش فوق‌العاده ظاهر می‌شود. تنها مورد چالشی طراحی بصری آن است که کاملاً به سلیقه افراد بستگی داشته و اصلاً نمی‌توان زشت یا زیبا توصیفش کرد.

در انتها توجه شما خوانندگان محترم را به تصاویر اختصاصی پدال و جدول مشخصات تویوتا پریوس 2017 جلب می‌کنم. همچنین به جهت آشنایی کامل و دقیق هم‌وطنان عزیز با این ژاپنی دوست‌داشتنی، فهرستی تفکیک‌شده از تجهیزات مختلف آن تهیه کرده‌ایم که در ذیل جدول مشاهده می‌فرمایید.

 

تجهیزات ایمنی استاندارد:

ترمز ضد قفل (ABS) / توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) / کمکی ترمز (BAS) / کنترل پایداری خودرو (VSC) / کنترل لغزش خودرو روی سطوح لغزنده (TRC) / هفت عدد کیسه هوا (جلویی/جانبی جلو/زانویی راننده/پرده‌ای جلو و عقب) / نمایش فشار باد لاستیک‌ها

تجهیزات ایمنی سفارشی (فقط تریم‌های بالاتر از پایه):

نمایش نقاط کور اطراف خودرو (BSM) / هشدار موجود مانع در نقاط کور حین حرکت به عقب (RCTA) / حسگر پارک عقب + دوربین دید عقب

تجهیزات خارجی:

چراغ‌های جلو با کنترل خودکار (Auto Leveling) / چراغ روشنایی در روز (DRL) / مه شکن / برف‌پاک‌کن مجهز به تایمر / شیشه بالابر خودکار / آینه‌های جانبی با تنظیم و تاشوی برقی / سامانه هوشمند ورود بدون کلید

 

تجهیزات داخلی استاندارد:

کروز کنترل / استارت دکمه‌ای / فرمان برقی با تنظیم دستی تلسکوپی و ارتفاع / کنترل صفحه‌نمایش داشبورد روی فرمان / روکش پارچه‌ای صندلی‌ها / صندلی‌های تاشو عقب / تنظیم دستی صندلی راننده در 6 جهت و صندلی سرنشین جلو در 4 جهت / تنظیم برقی گودی کمر صندلی راننده / دریچه هوا برای سرنشینان عقب

تجهیزات داخلی سفارشی (فقط تریم‌های بالاتر از پایه):

تودوزی چرمی / سیستم صوتی JBL + صفحه‌نمایش لمسی 7 اینچی، رهیاب، USB، AUX و بلوتوث / تهویه مطبوع خودکار + حسگر رطوبت / شارژر بی‌سیم تلفن همراه / هدآپ دیسپلی